శృంగార చేష్టలు అంటే--------------1

శృంగార చేష్టలు అంటే--------------1

సాహితీమిత్రులారా!

యౌవనం వల్ల కలిగిన హావభావాలు మొదలైన వాటివల్ల
నాయికా నాయకులకు కలిగే చేష్టలనే శృగార చేష్టలంటారు.
వాటిని గురించిన కొన్ని విషయాలను ఇక్కడ చూద్దాం-
ఇవి మనసువల్ల పుట్టేవి, అప్రయత్నంగా పుట్టేవి,
స్వభావాలవల్ల పుట్టేవి అని మూడురకాలు.   

మనసు వల్ల పుట్టేవి - 3
1. భావం, 2. హావం, 3. హేల
భావం -
ఏ వికారములేని మనసులో మొట్టమొదటిసారి 
కలిగిన వికారంను భావం అంటారు.

హావం- 
భ్రూనేత్రాది వికారాలచే సంభోగేచ్ఛను తెలిపే భావమే
అల్పంగా పైకి కనపడే వికారాన్ని హావం అంటాము/ 
భావాన్ని కొద్దిగా వ్యక్తం చేయటాన్ని హావం అంటారు.

హేల- 
హావంలో వ్యక్తమైన వికారమే సువ్యక్తమైతే 
అది హేల అని పిలువ బడుతుంది.

అప్రయత్నంగా పుట్టే శృంగార చేష్టలు - 7
1. శోభ, 2. కాంతి, 3. దీప్తి, 4. మాధుర్యం,
5. ప్రగల్భత, 6. ఔదార్యం, 7. ధైర్యం.
పై చెప్పిన రెండు విధాల శృంగార(10)చేష్టలు
స్త్రీ, పురుషులకు ఇద్దరికి కలుగుతాయి.

స్వభావం వల్ల కలిగే శృంగార చేష్టలు - 18
ఇవి కేవలం స్త్రీలకు సంబంధించిన శృంగార చేష్టలు.
1. లీల-
చేష్టలతో, వేషాలతో, భూషణాలతో, ప్రేమ మాటలతో,
ప్రియుణ్ణి అనుకరించడానికే లీల అని పేరు.
2. విలాసం -
ఇష్టమైన వారిని చూడటంతో నడకలో, ఉనికిలో, కూర్చోవడంలో
మాట్లాడడంలో, చూడటంలో మొదలైన పనుల్లో కనబడే విశేషమే విలాసం.
3. మాధుర్యం -
ఏ అవస్థలో ఉన్నా, ఎలావున్నా రమణీయంగా 
కనబడటమే మాధుర్యం.

4. ధైర్యం -
ఆత్మశ్లాఘలేని అచంచలమైన మనోవృత్తినే ధైర్యం అంటారు.

5. విభ్రమం - 
ప్రియుడు రావడంతో కలిగిన హర్షరాగాదువల్ల తొందరతో
భూషణాదులు తారుమారుగా ధరించటం విభ్రమం

6. కిలికించితం -
ప్రియసంగమ హర్షం వల్ల  కలిగిన స్మిత శుష్కరుదిత,
హసిత త్రాస క్రోధ శ్రమ మొదలైన వాటి సాంకర్యమే
కిలికించితం.

7. మోట్టాయితం -
ప్రియునితో రతిక్రీడల్లో తేలాలి అనే మనసు కలిగినపుడు
అతని కథలు విని చేసే కర్ణకండూయనాదికమైన చేష్టనే
మోట్టాయితం అంటారు.